Seizoensopslagsystemen voor warmteopslag

Evi Husson

Gepubliceerd: 18 apr. 2023Gewijzigd: 26 apr. 2023

Installatie seizoensopslagsysteem bij Leidsche Rijn College Utrecht – foto: gemeente Utrecht

Het Zundertse familiebedrijf HoCoSto slaat warmte op in seizoensopslagsystemen. Het bedrijf maakte onlangs een doorstart samen met het Apeldoornse Linthorst Techniek. Gerda Geerts, business development manager van HoCoSto gaat in op de laatste ontwikkelingen van de technologie en licht toe hoe het bedrijf vorig jaar in zwaar weer kwam. En hoe het nu in samenwerking met Linthorst de toekomst met hernieuwde kracht tegemoet ziet.

HoCoSto is een jong bedrijf dat seizoensopslagsystemen – ook wel seasonal thermal energy storage genoemd – ontwikkelt, produceert en installeert. Het systeem slaat warmte die in de zomer of warme maanden van het jaar wordt opgewekt, gedurende een aantal maanden op in een thermische buffer of opslagsysteem. Dit HT-opslagsysteem bevindt zich doorgaans ondergronds en kan warmte tot een maximumtemperatuur van 90 tot 95 graden opslaan. In de koudere maanden van het jaar kunnen huizen die via een collectief warmtenet op de buffer zijn aangesloten gebruikmaken van deze opgeslagen warmte.

Piekbuffer levert dag warmte

Het warmteverlies in thermische buffers is dankzij een goede isolatie laag. Toch zal in een aantal maanden per jaar de temperatuur te laag zijn om er huizen mee te kunnen verwarmen. Om deze periode te overbruggen wordt naast het thermisch opslagsysteem een kleine piekbuffer geplaatst. Geerts: “Deze is voldoende groot om de aangesloten woningen een dag lang van warmte te voorzien. Een centrale water-waterwarmtepomp kan worden ingezet om het water in de piekbuffer op te warmen tot de temperatuur die nodig is om de woningen te verwarmen.”

Doorontwikkeling piekbuffer

Het gebruik van deze piekbuffer is verder doorontwikkeld. “We hebben gemerkt dat een kleine losse buffer wat meer verlies heeft dan we afhankelijk hadden berekend. Daarom passen we – als in het project wordt gekozen voor een piekbuffer naast de seizoensbuffer – de opstelling buffer-in-buffer toe zodat het warmteverlies dat ontstaat meteen weer in de seizoensbuffer kan worden opgenomen. Dit leidt tot minder verlies en dus meer rendement is.”

Optimalisatie aansturing

Ook de aansturing geoptimaliseerd. “De seizoensbuffers kunnen tegenwoordig actief gebruik maken van dynamische piek-daltarieven. We hebben een eigen softwaretool ontwikkeld die de installatie 24/7 monitort. De software is zodanig doorontwikkeld dat ook wordt gekeken naar op welk moment volgens de voorspellingen de prijzen van hulpenergie/elektrische energie optimaal zijn. Het systeem geeft aan dat het op bepaalde tijdstippen interessanter is om de warmtepomp in te zetten tegen hele lage prijzen om te voorkomen dat je onnodig warmte uit de seizoensbuffer gaat gebruiken. Normaal gesproken geldt: hoe minder je de warmtepomp kunt toepassen, hoe efficiënter het systeem is. Maar door de variabele prijzen is het soms goed om andere keuzes te maken en niet de warmte voor 100% uit de seizoensbuffer te laten komen. De software berekent wat het gunstigst is voor de eindklant.”

Meer waterzijdig inregelen

Geerts ziet nog meer verbetermogelijkheden. “We hebben de afgelopen periode gemerkt dat er ook meer optimalisatie mogelijk is in de woningen zelf. In principe kan de seizoensbuffer 70 graden ter beschikking stellen. Maar in de praktijk is het vaak niet nodig om 70 graden Celsius de woning binnen te laten komen. Dus als je als installateur het waterzijdig inregelen beter kunt instellen, rekening houdend met de legionellawetgeving, dan leidt dit ook tot een efficiencyslag.”

Onnodig verbruik

Het monitoren van de seizoensbuffer heeft ook geleid tot het detecteren van onnodig gebruik. “We hebben geconstateerd dat systemen zoals een warmtepomp die niet in gebruik zijn gedurende een langere periode – de zomermaanden – vaak op stand by staan. Dit leidt tot onnodig elektrisch verbruik. In overleg met de warmtepompleverancier kun je ook dergelijke zaken aanpakken. Dankzij monitoring zie je waar verbetermogelijkheden zijn. Daarom is een inregelperiode van minimaal een jaar een must om te komen tot de beste optimalisatie.”

Succesvolle projecten met seizoensopslagsystemen

Diverse projecten met seizoensbuffers zijn inmiddels succesvol afgerond. Denk aan de warmtevoorziening in een woonwijk, een off-grid camping of een agrarisch loonbedrijf. “Het mooiste project is wellicht Sportpark Wernhout dat onlangs werd genomineerd voor meest duurzame accommodatie in Nederland. Met behulp van de seizoensbuffer draait de accommodatie zowel thermisch als elektrisch op zonnepanelen en zonnecollectoren.”

Ondertussen staan nog veel meer projecten in de planning. “We hebben bijvoorbeeld veel aanvragen van uitbaters van zwembad- en wellness complexen die graag hun hoge gasrekening willen verlagen. Maar ook nieuwbouwprojecten met appartementen en een nieuw te bouwen industrieterrein in Leuven waar geen gasleidingen wordt aangelegd staan in de planning.”